Cây ngò gai và những công dụng tuyệt vời

Rau ngò gai còn được gọi là mùi tàu, mùi gai, ngò tây, ngò tàu, rau mùi cần, dã nguyên tuy…, có tên khoa học là Eryngium foetidum, thuộc họ Apiaceae.

Ngò gai là cây thân thảo, thấp với các lá thuôn dài hình mũi mác mọc từ gốc và xòe ra các hướng như hoa thị, mép lá có răng cưa.

Hoa ngò gai mọc thành cụm, có lá kèm với các mép răng cưa cứng và nhọn hơn lá chính. Lá ngò gai là bộ phận sử dụng chính để làm gia vị, hương liệu trong nấu ăn mặc dù toàn cây ngò gai đều có tinh dầu và mùi ngò gai đặc trưng dễ chịu.

Nguồn gốc của rau ngò gai này từ Trung và Nam Mỹ, từ miền nam Mexico đến Panama, Colombia, Bolivia và Brazil và từ Cuba đến Trinidad. Nó đã được đưa vào Florida và các vùng nhiệt đới trên thế giới, và nó đã nhập tịch ở nhiều nơi. Nó được du nhập vào Đông Nam Á bởi người Trung Quốc, để thay thế cho rau mùi; nó được biết đến ở Đông Dương, bán đảo Malaysia, ở Java và ở Sumatra. Nó cũng được trồng ở Trung và Nam Mỹ và đôi khi ở những nơi khác, ví dụ như ở Thái Lan, Campuchia, Việt Nam, Philippines và Nhật Bản.

Khi nhắc đến ẩm thực phương đông thì loại cây này không còn lạ lẫm. Lá cây này thường được các đầu bếp kết hợp trong các món canh, món súp hoặc phở, đặc biệt là nấu canh chua cá theo kiểu nam bộ thì không thể thiếu loại rau này. Vì rau này giúp loại bỏ bớt mùi tanh của cá. Rau ngò gai có thể xử lý nhiệt độ cao khi nấu ăn, nó là một loại thảo mộc rất tinh tế, đó là lý do tại sao nó thường được áp dụng cho thực phẩm sau khi nấu chín.

Giá trị y học của nó bao gồm việc sử dụng nó như một loại trà trị cảm cúm, tiểu đường, táo bón và sốt.

Bộ phận dùng làm thuốc: Tất cả các bộ phận của cây mùi tàu đều được tận dụng để làm rau thơm cũng như vị thuốc, có thể dùng tươi hoặc phơi, sấy khô.

Tính vị: Theo các tài liệu Đông y mùi tàu có vị the cay, hơi đắng, thơm và tính ấm. Toàn cây có tinh dầu, chính vì lá có vị thơm nên được dùng trong nhiều món ăn.

Thành phần: Các thành phần có trong mùi tàu như protid, glucid, cellulose, calcium, phosphor, sắt, vitamin B1 và vitamin C…

Tác dụng: Theo Đông y mùi tàu có tác dụng kiện tỳ, sơ phong thanh nhiệt; hành khí tiêu thũng, chỉ thống; thông khí, giải nhiệt, giải độc; kích thích tiêu hóa, khử mùi hôi.

Tuy là một loại rau dân dã nhưng công dụng của loại rau này sẽ có rất nhiều bất ngờ dành cho mọi người. Dành ra ít phút để tìm hiểu lợi ích tuyệt vời của rau ngò gai đối với sức khỏe đã được Hân's Farm tổng hợp.

1. Trị hôi miệng

Theo y học cổ truyền, rau ngò gai có vị the, tính ấm, mùi thơm hơi hắc, chuyên khử thấp nhiệt, thanh uế.

Mùi hương tươi mát của ngò gai giúp điều trị hôi miệng rất tốt. Bởi vì, hàm lượng chất diệp lục trong lá ngò gai có tác dụng khử mùi. Do đó, bổ sung ngò gai vào chế độ ăn uống hằng ngày là điều cần thiết để có hơi thở thơm tho.

2. Kiểm soát bệnh tiểu đường

Tinh dầu chiết xuất từ lá của ngò gai chứa nhiều chất chống oxy hóa và vitamin C giúp loại bỏ các gốc tự do. Nhờ đó, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường và các chứng rối loạn do căng thẳng oxy hóa hiệu quả.

Nghiên cứu đã tiết lộ rằng lá và thân cây ngò gai giúp giảm lượng đường trong máu ở động vật. Nó có thể làm giảm lượng đường trong cơ thể vì Vitamin B2 (Riboflavin) có mặt như một chất bổ sung dinh dưỡng. Riboflavin khuyến khích chức năng gan khỏe mạnh có thể giải phóng hormone insulin hiệu quả hơn. Vì một lá gan khỏe mạnh tương đương với lượng đường trong cơ thể cân bằng, nên việc bổ sung shado beni trong bữa ăn chỉ là phù hợp. Bạn có thể cắt thô lá ngò gai, xay nhuyễn thân cây và sau đó thêm nó vào món salad, salsas và sinh tố để giảm lượng đường và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

3. Điều trị các bệnh truyền nhiễm

Ngò gai có đặc tính kháng khuẩn giúp cơ thể chống lại các chủng vi rút, vi khuẩn, và nấm. Thêm vào đó, hợp chất phytochemical có tác dụng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là chứng nhiễm trùng do vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh.

Cây ngò gai có chứa tá tràng, một hợp chất kháng khuẩn có thể giúp bảo vệ cơ thể bạn chống lại nhiễm trùng và bệnh tật do thực phẩm bị nhiễm độc. Hợp chất này có hiệu quả chống lại Salmonella, một loại vi khuẩn có thể gây ngộ độc thực phẩm đe dọa tính mạng.

Một nghiên cứu khác cho thấy rằng các hợp chất trong rau ngò có hiệu quả chống lại một số vi khuẩn, bao gồm cả những vi khuẩn gây bệnh do thực phẩm và nhiễm trùng mắc phải ở bệnh viện.

4. Điều trị bệnh tim

Ngò gai rất giàu các hợp chất như saponin, flavonoid, coumarin, steroid và axit caffeic. Trong khi các hợp chất này có công dụng giảm viêm trong giai đoạn cấp tính của bệnh tim và bệnh mạch máu. Đồng thời, làm giảm tình trạng viêm do chất dịch giàu protein chảy ra khỏi mạch máu.

5. Tốt cho sức khỏe não bộ, ngăn ngừa chứng viêm thần kinh

Mặc dù vẫn cần nghiên cứu thêm, một số nghiên cứu đã kết nối việc ăn rau mùi tàu thường xuyên trong chế độ ăn uống của một người giúp ngăn chặn các bệnh liên quan đến não. Các bệnh thoái hóa thần kinh bao gồm Alzheimer, Parkinson có thể được ngăn ngừa nhờ các thành phần tự nhiên của nó có thể làm giảm viêm trong tế bào não.

Trong một nghiên cứu, chiết xuất rau mùi tàu làm giảm các cơn co giật và ngăn ngừa tổn thương tế bào thần kinh ở chuột.

6. Giảm lo âu

Trong các nghiên cứu trên động vật, chiết xuất từ cây ngò gai đã được chứng minh hiệu quả gần như thuốc giảm các triệu chứng lo âu. Tuy nhiên vẫn cần các nghiên cứu thêm ở người.

7. Kiểm soát lượng đường trong máu

Trong các nghiên cứu trên động vật, hạt rau mùi làm giảm lượng đường trong máu bằng cách kích thích một loại enzym loại bỏ đường khỏi máu.

Trong một nghiên cứu khác, chiết xuất rau mùi làm giảm lượng đường trong máu ở những con chuột bị béo phì và lượng đường trong máu cao. Các tác dụng tương tự như thuốc điều trị đường huyết glibenclamide.

8. Bệnh hen suyễn

Hen suyễn là một căn bệnh phổ biến liên quan đến phổi. Nó ảnh hưởng mạnh mẽ đến những người sống trong các khu vực công nghiệp hóa, nơi có tỷ lệ phát thải kim loại nặng, bụi và khí độc. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng thực vật là nguồn thuốc tuyệt vời có thể giúp chữa bệnh hen suyễn và cây ngò gai chính là một trong những cây thảo dược như vậy.

9. Giảm đau

Cây ngò gai thường được biết đến với công dụng giảm viêm xung quanh các bộ phận cơ thể như khớp xương, co cơ và một loạt các cơn đau khác trên cơ thể.

10. Giải độc

Uống rau ngò gai thường xuyên giúp giảm sự xuất hiện của độc tố trong cơ thể con người chủ yếu là do sự hiện diện của vitamin B2 hỗ trợ chức năng gan trong cơ thể. Gan thực hiện chức năng đào thải một số chất thải độc hại ra khỏi hệ thống cơ thể.

11. Điều trị cảm mạo, ăn uống khó tiêu

Ngò gai có công dụng kích thích tiêu hóa ở dạ dày và ruột non. Hàm lượng carotenoid, lutein và phenolic trong lá giúp tăng cường hệ tiêu hóa và giảm bớt các vấn đề như đau bụng, đầy hơi, khó tiêu...

Trong y học cổ truyền cũng ghi nhận công dụng làm mạnh tỳ vị và kích thích tiêu hóa của cây ngò gai. Theo đó, khi ăn uống khó tiêu hoặc cảm mạo có thể đun sôi khoảng 10 g ngò gai khô và 6 g cam thảo đất trong 300 ml nước, sau khi sôi khoảng 15 phút thì để nguội và chia thành 3 lần uống trong ngày.

Ngoài ra, nếu cơ thể người bệnh bị nhiễm lạnh gây sổ mũi và sốt, có thể dùng rau ngò gai nấu súp với thịt bò và vài lát gừng. Sau khi nấu chín, để thêm gia vị cho vừa miệng rồi cho thêm chút tiêu vào và ăn khi còn ấm nóng.

12. Điều trị khó thở

Rau ngò gai còn có công dụng trục hàn tà và giải khí trướng. Do đó, nó cũng được dùng trong bài thuốc điều trị khí trướng làm khó thở.

Lấy rau ngò gai tươi (khoảng 0,5 kg) rửa sạch rồi phơi khô dưới nắng, mỗi ngày sắc khoảng 40 g trong 2 chén nước cho đến khi còn lưng 2/3 chén thì chia làm 2 lần uống (uống khi còn ấm).

13. Trị long đờm

Trong thời gian vừa qua, bà con nhân dân có truyền nhau sử dụng cây mùi tàu để sắc uống cho long đờm ở bệnh nhân COVID-19 và hậu COVID-19.

Mùi tàu có tính ấm. Do đó, có thể dùng mùi tàu phối ngũ với một số vị thuốc nam khác để chữa cảm cúm với các triệu chứng như: Sốt, ho có đờm, hắt hơi, sổ mũi, đau đầu, đau mình mẩy…

Khi bệnh nhân bị ho có đờm do nhiều nguyên nhân bệnh khác nhau, đờm thường ứ đọng, bám dính trong đường hô hấp gây khó thở và khó chịu cho người bệnh. Theo kinh nghiện Đông y dùng mùi tàu để làm long đờm, tống phần đờm bám dính trong cổ họng ra.

Bài 1: Dùng lá mùi tàu tươi 40g thái nhỏ, cho 300 ml nước đun sôi, chia 2 lần uống lúc nước ấm.

Bài 2: Dùng lá mùi tàu tươi 20g thái nhỏ, cho 100g ngạnh mễ (gạo nếp), nước vừa đủ nấu cháo, ngày nấu ăn 02 lần.

Bài 3: Dùng lá mùi tàu tươi 20g thái nhỏ, cho 100g thịt bò tươi xào ăn nóng, ngày ăn 02 lần.

14. Trị chứng đái dầm

Để chữa chứng đái dầm có thể lấy mùi tàu, rau ngổ, cỏ mần trầu, mỗi thứ 20g, cùng với 10g cỏ sữa lá nhỏ, thái nhỏ, phơi khô. Cho tất cả vào nồi đổ 500ml nước sắc còn 150ml, uống sau bữa ăn tối khoảng 5-10 ngày, có thể dùng 2-3 liệu trình.

15. Trị mụn

Với trẻ nhỏ, khi nổi mụn đỏ ngứa ở vùng mặt thì lấy rau ngò gai tươi, liều dùng nhiều ít tùy vùng bệnh. Giã nát, ép lấy nước cốt bôi.

Với người lớn bị mụn bọc và mụn trứng cá thì lấy 1 muỗng nước ép mùi tàu trộn chung 1 nhúm bột nghệ, rửa mặt thật sạch rồi bôi hỗn hợp này lên mặt mỗi tối trước khi đi ngủ. Bài thuốc này còn giúp tươi nhuận da nên dùng tốt cho những người có da khô.

16. Trị ban sởi

Trẻ sơ sinh thì nên giã nát lá ngò gai rồi sao nóng cho vào miếng vải mềm, chà sát lên người trẻ. Trẻ lớn có thể ăn uống được thì sắc nước mùi tàu cho trẻ uống để kích thích nốt sưởi lên nhanh và mau khỏi.

Ngò gai 9g, bạc hà 3g, xác ve sầu (thuyền thoái) 3g. Sắc nước uống.

17. Trị lở loét lưỡi

Khi bị lở loét niêm mạc lưỡi đau rát, ăn uống khó khăn thì lấy 15 gr lá rau ngò gai, 10 gr lá rau húng chanh đem ngâm và rửa sạch bằng nước muối rồi nhai thật kỹ, nuốt từ từ sẽ cho kết quả tốt.

18. Trị kiết lỵ, đau bụng, tiêu chảy

Lấy 1 nắm hạt ngò gai, sao thơm, tán nhỏ, uống ngày hai lần, mỗi lần khoảng 7 – 8 gr. Nếu bị lỵ ra máu thì uống hạt ngò gai với nước đường, lỵ đàm thì uống với nước vắt từ gừng giã nhuyễn.

Nếu đau bụng, tiêu chảy, sắc 20g ngò gai tươi với vài củ sả, ít lá tía tô, lấy nước uống trong ngày.

19. Điều trị rối loạn thận

Ngò gai giúp lợi tiểu và điều trị các chứng rối loạn liên quan đến thận như viêm tuyến tiền liệt mãn tính, viêm bàng quang, tiểu buốt và viêm niệu đạo. Thêm vào đó, ngò gai còn giúp đào thải sỏi thận có kích thước nhỏ.

Sau khi đọc xong và nhận thấy nhiều lợi ích mà loại cây này mang lại đối với sức khỏe chúng ta thì tại sao chúng ta không thử trồng nó ngay tại ngôi nhà của mình nhỉ, loại cây này rất dễ trồng đấy, dễ chăm sóc, bạn có thể tận dụng thùng xốp, trong những chậu nhựa hoặc chậu đất nhỏ với đường kính chậu từ 25-30 cm để cây con rau ngò gai dễ dàng mọc nhảy ra xung quanh cây mẹ, chiều sâu của chậu trồng rau từ 15-20 cm. Khi bắt đầu trồng rau chỉ cần cho đất trồng vào 2/3 chậu rồi trồng cây giống vào. Ưu điểm của nó là chịu rập, nó ít bị ảnh hưởng của thời tiết. Nói chung rau ngò gai rất ít khi bị sâu ăn lá, khi có mưa kéo dài hay nắng gắt tưới không đủ nước thì lá rau ngò gai bị vàng lá, chỉ cần dùng dao kéo sạch cắt bỏ đi những lá vàng và kiểm tra lại độ ẩm và thoát nước cho chậu rau, sau 7-10 ngày cây rau sẽ cho đợt lá mới.

Sau khi thu hoạch thành quả của bạn, hãy chế biến những bữa ăn ngon cho cả gia đình mình với loại rau này nhé!